Kasık Fıtığı ve Mide Fıtığı: Belirtileri, Nedenleri ve Tedavi Seçenekleri
Fıtık Nedir?
Fıtık, karın duvarında bulunan kas ve zar dokusunun zayıflaması ya da yırtılması sonucunda, karın içi organların bu zayıf bölgeden dışarıya doğru çıkması ile meydana gelen bir sağlık problemidir. Genellikle karın zarı, zayıf noktadan dışarıya balonlaşarak bir kese oluşturur. Bu kese içerisinde bağırsaklar ya da diğer karın içi yapılar bulunabilir. Fıtık, zaman içinde gerilemez veya kendiliğinden geçmez; ilerledikçe ağrı, bağırsak tıkanıklığı veya boğulma gibi ciddi komplikasyonlara yol açabilir.
Fıtığın Tanımı ve Tarihi
Fıtık, tıbbi literatürde ilk olarak 1804 yılında İngiliz cerrah Sir Astley Cooper tarafından tanımlanmıştır. Bugün hâlâ en yaygın cerrahi müdahale gerektiren sorunlardan biri olarak kabul edilmektedir.
Vücutta En Sık Görülen Fıtık Türleri
- Kasık fıtığı (inguinal herni)
- Uyluk fıtığı (femoral herni)
- Göbek fıtığı (umblikal herni)
- Kesi yeri fıtıkları (insizyonel herni)
Bunların dışında boyun ve bel fıtıkları gibi sinirsel yapıları etkileyen fıtıklar da vardır ancak bu yazıda sindirim sistemine ait fıtıklar ele alınmaktadır.
Kasık Fıtığı Nedir?
Kasık fıtığı, karın içi organların kasık kanalından dışarıya doğru itilmesiyle oluşur. Genellikle karın duvarındaki doğuştan veya sonradan gelişen zayıf noktalardan çıkar. Erkeklerde, anatomik yapıları gereği kadınlara oranla daha sık görülür.
Kasık Fıtığının Belirtileri
- Kasık bölgesinde zamanla büyüyen bir şişlik
- Ayakta durunca, ıkınınca ya da öksürünce artan ağrı
- Fıtık alanında kızarıklık ve hassasiyet
- Bulantı, kusma ve sindirim bozukluğu
- Hareketle artan dolgunluk veya baskı hissi
Fıtık Oluşumunu Kolaylaştıran Faktörler
- Ağır yük kaldırmak
- Kronik kabızlık ve ıkınma
- İdrar yaparken zorlanma
- Karın içi sıvı birikmesi (asites)
- Şişmanlık (obezite)
- Uzun süreli öksürük (astım, KOAH)
- Genetik yatkınlık ve ileri yaş
Fıtıkla Karıştırılabilecek Durumlar
- Kasık apseleri
- Lenf bezi büyümeleri (lenfadenit)
- Hidrosel (testis sıvı toplanması)
- Testis torsiyonu (dönmesi)
- Yağ bezeleri
- Çıbanlar (folikülit veya apse)
Mide Fıtığı (Hiatal Herni) Nedir?
Mide fıtığı, midenin üst bölümünün diyaframdaki açıklıktan göğüs boşluğuna doğru kaymasıdır. Diyafram, karın ve göğüs boşluklarını birbirinden ayıran kas tabakasıdır. Bu kasın zayıf noktasından mide yukarıya kayarsa hiatal herni oluşur.
Mide Fıtığının Belirtileri Nelerdir?
Küçük mide fıtıkları genellikle belirti vermez. Ancak büyük fıtıklarda veya reflü ile birlikte seyrettiğinde şu şikayetler görülebilir:
- Mide yanması ve reflü
- Kusma
- Geğirme, hıçkırık
- Ağızda acı veya ekşi tat
- Göğüste baskı veya ağrı
- Şişkinlik ve hazımsızlık
- Yutma güçlüğü, açıklanamayan öksürük
Paraözofageal Fıtıklar
Nadiren rastlanan bu fıtık tipi, midenin yemek borusu yanında yukarı kaymasıyla oluşur. Asemptomatik olabilir, fakat yemek sonrası dolgunluk, öğürme, solunum güçlüğü gibi belirtilerle de ortaya çıkabilir.
Mide Fıtığı Tanısı Nasıl Konur?
Tanı koymak için kullanılan başlıca yöntemler şunlardır:
- Baryumlu grafi: Sindirim sisteminin kontrast madde ile incelenmesi
- Endoskopi (EGD): Kamera ile mide ve yemek borusunun doğrudan gözlenmesi
- Göğüs röntgeni: Diyafram üzerindeki yapıların genel görünümü
Mide Fıtığı Nasıl Tedavi Edilir?
İlaç Dışı Yaşam Tarzı Değişiklikleri
- Küçük porsiyonlarla sık yemek
- Yatmadan en az 3 saat önce yemek yememek
- Sırt üstü dik yatmak, yastık yüksekliğini artırmak
- Sıkı giysilerden kaçınmak
- Kabızlık önleyici diyet uygulamak
- Sigarayı bırakmak
- Ağır kaldırmaktan kaçınmak
Cerrahi Ne Zaman Gerekir?
Kasık fıtığında genellikle kalıcı çözüm cerrahidir. Laparoskopik yöntemle yapılan ameliyatlar, daha az ağrı ve hızlı iyileşme sunar. Mide fıtığında ise yaşam kalitesini ciddi ölçüde etkileyen reflü şikayetleri varsa veya fıtık komplikasyonlara neden oluyorsa cerrahi düşünülebilir.
