Anal Fissür (Makat Çatlağı) Nedir? Belirtileri ve Güncel Tedavi Yöntemleri
Anal Fissür Nedir?
Anal fissür, anüs çevresindeki deride oluşan küçük yırtık ya da çatlaklardır. Dışkılama sırasında cam kesiği gibi hissedilen ağrı ve kanama en sık karşılaşılan belirtileridir. Akut fissürler yüzeysel ve kısa süreli lezyonlardır ve genellikle 4–6 hafta içinde kendiliğinden iyileşirler. Kronik fissürler ise daha derin, tekrarlayan ve zor iyileşen lezyonlardır.
Kronik Anal Fissürde Neler Görülür?
İyileşmeyen fissürler çevresinde inflamasyon, skar dokusu, ciltte kabarıklık (skin tag) ve anüs iç yüzeyinde hipertrofik papilla adı verilen kabarık yapılar gelişebilir. Bu durum ağrının 3–4 saat boyunca devam etmesine neden olabilir.
Hangi Yaş Grubunda Görülür?
Anal fissür her yaşta görülebilir. Bebeklerden yaşlılara kadar herkesi etkileyebilse de en sık genç erişkin ve orta yaş grubunda ortaya çıkar. Kadın ve erkeklerde benzer oranlarda görülür.
Anal Fissür Hangi Hastalıklarla Karışabilir?
Anal fistül, apse, Crohn hastalığı, anal kondilom (HPV siğili), rektal polipler, hemoroid, tüberküloz ve AIDS gibi hastalıklar benzer belirtiler gösterebilir. Ancak anal fissür tanısı deneyimli bir cerrah tarafından yapılan fizik muayene ile kolaylıkla konulabilir. Altta yatan rektosel gibi kabızlığa yol açan diğer hastalıklar da araştırılmalıdır.
Tanı Nasıl Konulur?
Uygun ışık altında yapılan muayenede genellikle anüsün arka orta hattında tek fissür tespit edilir. Nadir durumlarda fissür ön hatta veya yan kısımlarda yer alabilir. Bu durumlarda Crohn hastalığı, tüberküloz, sfiliz, AIDS gibi hastalıkların da araştırılması gerekir.
Rektal Tuşe Ne Zaman Yapılmaz?
Akut fissürlerde parmakla yapılan rektal muayene genellikle aşırı ağrılı olacağı için önerilmez. Ancak fissürün derinliği, sfinkter liflerinin görünürlüğü ve eşlik eden cilt lezyonları mutlaka değerlendirilmelidir.
Anal Fissürlü Hastalarda Beslenme Nasıl Olmalıdır?
Kabızlık şikayetini azaltmak için yüksek lifli besinler (sebze, meyve, tam tahıllar) ve bol su tüketilmelidir. Baharatlı gıdalar ve mayalı içecekler tahriş edici olduğu için önerilmez.
Hangi Sporlar Zararlıdır? Hangileri Faydalıdır?
Bisiklet, motosiklet, halter, pilates ve ata binme gibi sporlar anal bölgeye baskı yaparak fissür iyileşmesini zorlaştırabilir. Ilık suyla yüzme ve kaplıca banyoları iyileşmeyi destekler.
Anal Fissür Kansere Yol Açar mı?
Hayır, anal fissür kansere dönüşmez. Ancak benzer belirtilere sahip rektum ve anal kanal kanserleriyle karışabileceği için mutlaka uzman değerlendirmesi gerekir.
Her Anal Fissür Ameliyat Gerektirir mi?
Hayır. Akut anal fissürlerin %90’ı ameliyatsız tedavi ile iyileştirilebilir. Kabızlık ve ishalin önlenmesi, ılık su oturma banyoları, lokal ağrı kesici pomadlar, nitrogliserin ve kalsiyum kanal blokeri kremleriyle sfinkter spazmı gevşetilebilir. Ancak nitrogliserinli kremler bazı hastalarda ciddi baş ağrısı gibi yan etkilere yol açabilir.
Botox ile Anal Fissür Tedavisi
Botox® enjeksiyonu, günümüzde ayaktan tedavide sıklıkla kullanılan etkili bir yöntemdir. Genel anesteziye gerek duyulmaz ve işlem sonrası hasta hemen günlük yaşantısına dönebilir. Anterior orta hattın her iki yanına uygulanan 30 Ünite Botox ile yüksek başarı elde edilir ve sistemik yan etki riski düşüktür.
Anal Fissürde Cerrahi Seçenekler
Lateral İnternal Sfinkterotomi
Kronik anal fissür tedavisinde altın standart cerrahi yöntemdir. Kas gevşetilerek fissürün iyileşmesi sağlanır. %94–100 arasında başarı oranına sahiptir. Ameliyat sonrası geçici olarak nadiren gaz veya dışkı tutamama olabilir ancak kalıcı komplikasyon oranı oldukça düşüktür.
İlerlemiş Olgularda Flap Ameliyatı
Anal sfinkter zayıflığı olan veya doğum travması geçirmiş hastalarda, lateral sfinkterotomi yerine flep yöntemiyle fissür bölgesi onarılabilir. Bu yöntem daha uzun iyileşme süresi gerektirse de başarı oranı yüksektir.
Subkutan ve Açık Yöntemler
Ameliyat açık veya kapalı (subkutan) yöntemle yapılabilir. Subkutan yöntemde, kasın doğru bulunamaması gibi teknik riskler olabilir. Tüm cerrahi işlemler günübirlik olarak uygulanır; hastalar işlem sonrası birkaç saatlik gözlemle taburcu edilir.
Ameliyat Sonrası Bakım
- Bol posalı diyet
- Günde en az 2 litre su içilmesi
- Düzenli dışkılama alışkanlığı
- Ilık su ile duş ve oturma banyosu
